Brief van de provinciaal 2022-2023/11

Beste medebroeders

Nu de provinciaalswissel heel dichtbij komt, richt ik mijn laatste rondzendbrief tot jullie en tot de brede groep van mensen uit de salesiaanse beweging die deze brieven toegestuurd krijgen. Hierin wil ik eerst even stilstaan bij het nummer 161 van onze Constituties. Het gaat over de provinciaal.

'Aan het hoofd van iedere provincie staat een provinciaal. Hij verricht zijn dienst in verbondenheid met de Algemeen Overste, vol liefde en met pastorale gevoeligheid, om zo een broederlijke provinciale gemeenschap te vormen.

Met de bijstand van zijn raad is hij de bezieler van het religieuze leven en van de apostolische activiteit in de provinciale gemeenschap, draagt hij zorg voor de vorming van de leden, in het bijzonder van de novicen en de jonge medebroeders, leidt en controleert hij het beheer van de goederen van provincie en afzonderlijke huizen.'

Op het einde van mijn mandaat van zes jaar als provinciaal heb ik opnieuw mijn oog laten vallen op dit nummer uit onze Constituties dat ik bij het begin van mijn opdracht en in de loop der jaren meermaals overwogen heb. De herinnering aan het moment waarop de Algemeen Overste mij vroeg om de leiding van onze provincie over te nemen, is nog levendig aanwezig. Het maakte mij heel klein, maar ik hoopte (en was er vanaf het begin van overtuigd) dat ik er nooit alleen voor zou staan.

Met Gods genade en met de positieve medewerking van velen wordt de taak van provinciaal terecht als een ‘dienst’ omschreven in C 161. “Vol liefde en pastorale gevoeligheid” is het een dienst aan de provincie, aan de medebroeders en de Salesiaanse Familie, aan de talloze Don Boscowerkers en uiteindelijk een dienst aan de kinderen, jongeren en gewone mensen tot wie we gezonden zijn. Met een heel groot netwerk van zoveel bewogen mensen rond ons pastoraal-pedagogisch project wordt de ‘broederlijke provinciale gemeenschap’ iedere dag realiteit.

Als provinciaal put je enerzijds je energie uit je relatie met God, uit gebed en viering en uit de bron die het evangelie is, en uit de mooie salesiaanse traditie met zoveel inspirerende voorbeeldfiguren. Anderzijds voel je je gestuwd door een sterke verbondenheid met de Algemeen Overste en de wereldcongregatie, door een goed functionerende raad, door het vertrouwen dat je krijgt van de directeurs en de medebroeders, en door de eindeloze reeks van heel diverse salesiaanse werken en initiatieven die uitdrukken dat Don Bosco een sterke kracht is in Nederland en Vlaanderen.

Het leven verloopt ‘in goede en kwade dagen’ maar de negatieve zaken zijn nooit in staat geweest de dankbaarheid voor al het positieve teniet te doen of te overwoekeren. Doorheen de geschiedenis zijn we, ondanks (of dankzij) de zorgen, uitgegroeid tot een provincie met een degelijke salesiaanse werking. Inderdaad is er de bezorgdheid over het teruglopend aantal actieve salesianen en over het behoud van de salesiaanse identiteit van de werken, en toch is er tevens het vertrouwen dat het charisma van Don Bosco voor zeer velen een bron en een doel blijft. Met dat vertrouwen geef ik de taak van ‘bezieler van het religieuze leven en van de apostolische activiteit’ door aan mijn opvolger Bart Decancq en wens hem alle goeds toe, met Gods zegen.

Via een consultatie onder de medebroeders werd in februari 2023 gepeild wie in aanmerking komt voor de provinciale raad. Bij zulke raadpleging kunnen alle medebroeders kandidaten voorstellen. Op basis daarvan hebben de nieuwe provinciaal en ik een gemotiveerd voorstel gestuurd naar de Algemeen Overste die de benoemingen voor de provinciale raad doet. Op 12 juni 2023 hebben we de documenten ontvangen die goedkeuring verlenen aan ons voorstel.

Eric Haelvoet wordt de nieuwe provinciaal vicaris. Hij krijgt het vertrouwen van een grote groep medebroeders. In 2019 werd hij door de leden van het Provinciaal Kapittel gekozen om onze provincie te vertegenwoordigen op het Algemeen Kapittel van 2020 te Turijn. Dat hij tijdens het Algemeen Kapittel mee nagedacht heeft over de beleidslijnen van onze congregatie is zeker een meerwaarde om nu de taak als vicaris op te nemen. Met Bartimeus, een evangelisatieproject dat door onze provincie aan hem werd toevertrouwd, heeft hij bewezen dat de pastorale component van ons charisma hem zeer na aan het hart ligt. Voor de koers die we als provincie willen varen op het vlak van onze salesiaanse identiteit, zal dit goed van pas komen. Eric zal de balans tussen zijn opdrachten moeten bewaken; want naast verantwoordelijke voor Bartimeus en voor de Salesiaanse Familie is hij ook nog provinciaal secretaris en directeur van de gemeenschap te Sint-Pieters-Woluwe. Het is een voordeel dat hij in Woluwe woont om een rechtstreeks aanspreekpunt te zijn voor provinciaal Bart Decancq.

Wim Flapper beëindigde zijn lopend mandaat van drie jaar als provinciaal raadslid, maar was opnieuw verkiesbaar. Wim (77) heeft voor de laatste keer een nieuw mandaat van drie jaar aanvaard. Hij werd met een overtuigende meerderheid voorgesteld tijdens de raadpleging. Wim kent als geen ander de geschiedenis en de actuele situatie van onze salesiaanse aanwezigheid in Nederland. Hij was er provinciaal toen Nederland nog een zelfstandige salesiaanse provincie was en blijft een belangrijke brugfiguur tussen de beide landen van onze provincie.

Op basis van een duidelijk aantal aanbevelingen tijdens de consultatie komt Carlo Loots opnieuw in de provinciale raad. Deel uitmaken van de raad is voor hem niet nieuw: hij was reeds provinciaal raadslid van 1997 tot 2011 en provinciaal vicaris van 2011 tot 2017. Carlo is goed geplaatst om een aantal belangrijke sectoren van onze provincie te vertegenwoordigen. Hij wordt vanaf 15 augustus 2023 voorzitter van Jeugdhulp Don Bosco Vlaanderen in opvolging van Mark Tips. Hij is ook voorzitter van Bosco Base (voorheen Jeugddienst Don Bosco) en ondervoorzitter van onze NGO VIA Don Bosco. Daarnaast is hij directeur van de salesiaanse gemeenschap te Heverlee en actief betrokken bij allerlei initiatieven in de provincie.

Pedro Ayala en Koen Timmermans blijven deel uitmaken van de raad.

De provinciale raad is dus vanaf 1 juli 2023 als volgt samengesteld:
Bart Decancq: provinciaal,
Eric Haelvoet: provinciaal vicaris,
Koen Timmermans: provinciaal econoom,
Pedro Ayala, Wim Flapper en Carlo Loots: provinciale raadsleden.

Bart Decancq kan als provinciaal onmogelijk de dagelijkse leiding van het DBOC verder opnemen. Per 1 juli 2023, dag van zijn aanstelling tot provinciaal, zal Bart voorzitter worden van het DBOC. Hij volgt in die functie Didier Finet op die voorzitter was sedert 2017. We zijn Didier heel dankbaar voor wat hij gedaan en betekend heeft voor het DBOC. Hij beëindigt zes mooie jaren van gedreven engagement, van connectie met het salesiaans pastoraal-pedagogisch project, van gids en tochtgenoot zijn op het vlak van ontwikkeling van onderwijsvisie. Didier heeft in een openhartige brief met de sprekende titel ‘Dankbaar loslaten’ op zijn beurt verwoord wat het DBOC voor hem betekend heeft. Met een groot hart voor directies, personeelsleden en vooral voor de kinderen en jongeren van de Don Boscoscholen zal het DBOC hem ter harte blijven gaan.

Ondervoorzitter Norbert Vanbeselaere wordt 75 en zal zijn mandaat beëindigen. We danken hem oprecht. Opsommen wat Norbert allemaal gedaan en betekend heeft voor het DBOC en in het bijzonder ook voor de school in Woluwe, is onbegonnen werk. Zijn persoonlijke achtergrond én zijn gehechtheid aan het salesiaans gedachtegoed waren de soliede basis om veel zaken wijs in te schatten en richting te geven.

De voorbije jaren sloten heel wat nieuwe scholen aan bij het DBOC, enerzijds om organisatorische redenen en anderzijds omdat ze willen werken volgens het pedagogisch-pastoraal project van Don Bosco. Daarom zal voortaan gewerkt worden met twee regio’s. Er komt een regio West (de scholen in de provincies West- en Oost-Vlaanderen, in het westelijke deel van de provincie Brabant en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) en een regio Oost (de scholen in de provincies Limburg en Antwerpen en in het oostelijke deel van de provincie Brabant). Iedere regio krijgt een regionale raad, voorgezeten door de twee ondervoorzitters van het overkoepelende Bestuur DBOC. Voor West is dat Toon van den Meijdenberg en voor Oost Daniël Caron. Beiden maakten al deel uit van het bestuursorgaan van het DBOC. Voor de dagelijkse leiding zullen twee gedelegeerd bestuurders het werk van Bart Decancq overnemen: voor West werd Bert Vermaanen geselecteerd, voor Oost loopt momenteel nog een vacature.

Het is onze wens dat deze nieuwe ploeg van voorzitter, ondervoorzitters en gedelegeerd bestuurders samen op een salesiaanse manier de geschiedenis van het DBOC verder schrijven. Dit in een goede samenwerking met allen die werkzaam zijn in de meer dan veertig Don Boscoscholen, altijd met de focus op de toekomst van kinderen en jonge mensen en met bijzondere aandacht voor de armsten en meest kwetsbaren onder hen.

Dominiek Deraeve, directeur van de gemeenschap van Assel-Wijchen en op vele manieren actief in het project van Assel, heeft gevraagd enige tijd voor zichzelf te mogen nemen om een aantal zaken op een rijtje te kunnen zetten. Hij zal een fietstocht ondernemen richting Lourdes en Compostella. Onderweg wil hij talrijke bedevaartplaatsen in Nederland, België, Frankrijk, Spanje en mogelijk ook Portugal (Fatima) bezoeken. Het is niet zijn bedoeling dagelijks veel kilometers te rijden, maar te genieten, het hoofd leeg te maken, zijn drukke leven een paar maanden op ‘pauze’ te zetten en na te denken over wat hem bezighoudt. Zijn fiets staat al te trappelen van ongeduld om te vertrekken op 20 juni. De noodzakelijke bagage is bijeengezocht, maar Dominiek zei me dat hij vooral God, Maria Hulp en Don Bosco meeneemt op zijn tocht. Ik heb beloofd dat we hem meedragen in ons gebed en op zijn beurt zal hij op de vele bedevaartsoorden bidden voor onze provincie, voor de intenties van zijn medebroeders en voor de jongeren in onze salesiaanse werken. Af en toe zal hij in beperkte mate wat nieuws posten op een blog waarvan hij de link zal doorgeven aan de directeurs van onze gemeenschappen. Dominiek gaat er nu van uit dat hij na een drietal maanden, dus op het einde van september, huiswaarts keert.

Tijdens de afwezigheid van Dominiek zal Biju Oledath de praktische zaken van de salesiaanse gemeenschap in Assel regelen en een aantal lopende zaken verder opvolgen, zoals bijvoorbeeld het bouwdossier. Biju mag daarbij rekenen op de morele steun van Jos Claes, Wim Collin en vanaf augustus van Hans Decancq. Voor het onthaal en de opvolging van de groepen in Assel Don Bosco Centrum zal het bestuur een aantal organisatie- en coördinatietaken op zich nemen.

Zoals iedere zomer zal onze medebroeder Wim Collin, professor aan de Università Pontificia Salesiana (UPS) te Rome een tweetal maanden doorbrengen in onze provincie. Het is al enkele jaren zijn gewoonte om het grootste deel van die tijd in Assel te verblijven. Dit jaar zal hij daar zijn van 9 juli tot 18 augustus. Hij kan er goed doorwerken aan zijn lessen en ondertussen ook genieten van de fiets- en wandelroutes in de prachtige omgeving van natuurgebied de Veluwe.

Sahayadas Fernando is een Indische medebroeder die van 2006 tot 2011 in Oud-Heverlee verbleef om aan de KU Leuven een doctoraat te behalen. Daarna is hij professor moraaltheologie geworden aan de UPS te Rome. Hij werd door de Algemeen Overste benoemd tot decaan van de faculteit theologie aan de UPS voor de periode 2023-26. Van harte gefeliciteerd, Sahayadas.

In de vorige brief hebben we aangekondigd dat onze provincie een nieuwe medebroeder-missionaris verwacht uit de Indische provincie Tiruchy. Ondertussen heeft Mariya Anthiyok Savarinathan alle nodige documenten om het visum voor België aan te vragen. We hopen uiteraard dat de procedures vlot en gunstig verlopen. Hij zal het eerste jaar in Oud-Heverlee wonen en vandaaruit taallessen volgen aan het ILT te Leuven.

Dieter Verpoest heeft de voorbije maanden deeltijds gewerkt in de Nederlandstalige school te Sint-Pieters-Woluwe. De ervaring leert echter dat vaste werkdagen in een school niet te verzoenen zijn met zijn opdracht in Don Bosco Vorming & Animatie. Daarom zal Dieter vanaf 1 juli 2023 een deeltijdse opdracht opnemen in Bosco Base waar hij op een soepeler wijze kan omspringen met zijn werkuren. Nu hij de school in Woluwe beter kent, zal hij vanuit DBV&A bijzondere aandacht blijven schenken aan deze school, bijvoorbeeld door de pastorale werking te ondersteunen.

Hoan Xuan Pham heeft het voorbije jaar veel nagedacht over zijn salesiaanse roeping. In november 2022 is hij uit onze gemeenschap van Oostende vertrokken en teruggekeerd naar Vietnam. Daar kon hij rekenen op de begeleiding van zijn medebroeders en zich uitspreken in zijn eigen moedertaal. Na lang twijfelen is de knoop nu ontward en heeft hij besloten de congregatie te verlaten. We danken hem voor de zes jaar als missionaris in onze provincie en wensen hem alle goeds toe in zijn verdere leven.

Karel Eyckmans (Sint-Denijs-Westrem) verblijft sinds 20 april 2023 in WZC Zonnehove te Sint-Denijs-Westrem. Een gesprek voeren met hem wordt steeds moeilijker. Hij verplaatst zich nu in een rolstoel.

Leon Verbelen (Sint-Denijs-Westrem) kwam na een zware val een dagje in het ziekenhuis terecht. Gelukkig waren er geen breuken, wel een kneuzing van een ruggenwervel, wat veel pijn veroorzaakte. Stilaan gaat het wel beter.

Frans Vandecandelaere (Boortmeerbeek) blijkt gunstig effect te hebben van de immunotherapie bij de behandeling van de kanker.

In onze gemeenschappen bidden we voor onze zieke medebroeders en voor alle zieke mensen die ons om een gebed vragen. Ook voor de mensen die hen met zorg omringen, bidden we.

Marie-Thérèse Vervust, moeder van onze medebroeder-missionaris André Boone (Uruguay) is op 21 mei 2023 op 97-jarige leeftijd overleden op de palliatieve zorgeenheid De Oever te Kortrijk.

Op 23 mei 2023 is onze dierbare medebroeder Bert Stienaers, broer van onze medebroeder Piet, op 87-jarige leeftijd overleden in het WZC Annuntiaten te Heverlee. Bert werd geboren te Bocholt in 1935. Na zijn secundaire studies in Don Bosco Hechtel besloot hij salesiaan te worden. Hij deed zijn eeuwige professie in 1963 en werd tot priester gewijd in 1965. Na zijn opleidingsjaren kreeg hij uiteenlopende opdrachten in het jongerenwerk: leraar en internaatsopvoeder, begeleider van schoolbezinningsdagen, studentenverantwoordelijke in onze toenmalige peda te Heverlee, assistent van de novicemeester en ten slotte gedelegeerde van de provinciaal voor de oud-leerlingen van de Vlaamse Don Boscoscholen. Doorheen al die taken liep een rode draad van inzet voor de meest kwetsbare mensen. Bert kon goed luisteren en mensen in moeilijkheden de hand reiken en weer op weg helpen. Zo heeft hij velen persoonlijk begeleid. Hij beschikte over de talenten om Gods Woord te vertalen naar het concrete leven van mensen. Daarom werd hij vaak gevraagd om bezinningsdagen en retraites te begeleiden. De keerzijde van zijn mateloze inzet was dat hij niet altijd zijn limieten respecteerde en totaal uitgeput raakte. Enkele keren in zijn leven moest hij een jaar rust inbouwen om daarna met hernieuwde kracht weer verder te kunnen. Hij was mensen nabij in hun vreugde en verdriet, maar moest ook in zijn eigen leven een evenwicht vinden tussen enerzijds de diepe kracht van zijn geloof en de vreugde van zijn omgaan met mensen en anderzijds soms ook onbegrip en onmacht. “Gelukkig, Heer,” zo schreef hij enkele jaren geleden, “houdt Gij mij rustig om daar niet aan ten onder te gaan.” Moge Bert nu voor altijd die rust gevonden hebben, geborgen in de eeuwige vreugde en vrede van de Heer.

Op 31 mei 2023 liet onze medebroeder Léon Verbeek weten dat het niet goed ging met medebroeder-missionaris Etienne Seyns. Diezelfde avond kwam het bericht dat hij overleden was in de polykliniek Don Bosco te Lubumbashi. Etienne werd geboren te Desselgem in 1932. Hij is dus 91 jaar geworden. Zijn opleiding bij de salesianen begon hij in 1955. Drie jaar later vertrok hij voor het eerst naar Congo. In 1961 keerde hij terug naar Vlaanderen om in Oud-Heverlee zijn theologiestudies aan te vatten. Hij was een studiegenoot van Bert Stienaers. Na zijn priesterwijding in 1965 vertrok Etienne opnieuw naar Congo waar hij achtereenvolgens in Kambikila, Sakania, Kafubu werkzaam was als leraar, studieleider en internaatverantwoordelijke. Van 1983 tot 2009 was hij econoom van Cité des Jeunes in Lubumbashi. Van 2009 tot 2014 was hij financieel verantwoordelijke voor de polykliniek Afia in Lubumbashi. Felix Ulombe Kaputu, een oud-leerling van hem, schrijft hoe hij de leerlingen op een persoonlijke manier benaderde en hen in veel kleine dingen uitdaagde om hun talenten te ontwikkelen. Als leraar wiskunde was hij punctueel en rechtvaardig. Zijn preken waren kort en duidelijk. Hij beleefde de salesiaanse waarden en gaf ze aan ons door. Hij leerde ons bidden en geen tijd te verliezen. Moge hij nu rusten bij Degene die hij zijn hele leven heeft gediend en bij Don Bosco.

Op 8 juni 2023 is onze medebroeder Rik Biesmans zachtjes van ons heengegaan. Hij heeft de mooie leeftijd van 97 bereikt. Geboren in het Limburgse Heusden groeide hij op in een diepgelovig gezin: de vier kinderen – ook wel eens het klavertje vier van de Biesmansen genoemd – volgden allemaal hun religieuze roeping. Rik ontwikkelde die roeping thuis en daarna tijdens zijn secundaire studies in Don Bosco Hechtel. Hij koos voor een opleiding bij de salesianen van Don Bosco. Naast filosofie en theologie behaalde hij ook het diploma Germaanse filologie aan de KU Leuven. Wie Rik wat beter gekend heeft, herinnert zich zeker zijn gevoeligheid voor een fijnzinnige en correcte taal. Hij begon zijn loopbaan in het onderwijs in Congo waar hij vijf jaar werkzaam was. Daarna was hij in Vlaanderen vele jaren actief als zeer gewaardeerde leraar. Hij werd studieleider en directeur op verscheidene plaatsen. Ondertussen nam hij ook verantwoordelijkheden op in het beleid van de salesiaanse provincie. Van 1973 tot 1978 was hij provinciaal vicaris en van 1978 tot 1984 leidde hij de provincie als provinciaal. In de jaren die daarop volgden, legde hij zich sterk toe op de studie van de salesiaanse bronnen. Dit studiewerk kreeg een sterke impuls toen hij van 1990 tot 1995 in Benediktbeuern coördinator spiritualiteit werd voor de salesiaanse provincies van Duitsland en Oostenrijk. Daarna heeft hij het minutieuze studiewerk nooit meer losgelaten. Hij verdiepte zich in het leven en werk van de heilige Franciscus van Sales. Met veel nuance omschreef hij wat voor deze heilige de betekenis was van goddelijke liefde en nederigheid en zachtmoedigheid en hoe dit bij Don Bosco het ‘sales’iaans charisma tekende. In dat verband onthouden we allemaal zijn uitvoerige studie van de brief uit Rome van 1884. We zijn dankbaar voor de inspirerende rol die Rik gespeeld heeft op het vlak van de salesiaanse identiteit van onze provincie.

Afscheid nemen van een dierbare raakt ons en brengt verdriet, maar als gelovige mensen vertrouwen we er ook op dat onze geliefde overledenen opgenomen worden in de eeuwige ruimte van onze barmhartige en liefdevolle God.

Onze provinciale diensten stellen een kalender samen met alle activiteiten van de salesiaanse beweging in Vlaanderen en Nederland. We vragen alle activiteiten waar anderen welkom zijn, door te geven aan patricia.segers@donbosco.be.

Vanaf 1 juli 2023 zal het e-mailadres provinciaal@donbosco.be gelinkt zijn aan de mailbox van Bart Decancq.

Zoals ik bij het begin van deze laatste brief schreef, dank ik jullie allen voor eindeloos veel mooie dingen die de voorbije zes jaar in onze provincie gebeurd zijn. Met vertrouwen geef ik nu de verantwoordelijkheid door aan Bart.

In salesiaanse verbondenheid
Wilfried Wambeke sdb, provinciaal