“Jongeren verliezen hun leven op zoek naar geluk”

Een gesprek met Pétronille Ngama, zuster van Don Bosco en de verantwoordelijke voor de partnerschool Mazzarello in Mbuji-Mayi, Peter Annegarn, Voorzitter van VIA Don Bosco en Pierre Tilkin, Afgevaardigd Bestuurder van VIA Don Bosco.

Waarom zou je naar school gaan, als je diamanten kan zoeken? Mbuji-Mayi wordt ook wel de Congolese hoofdstad van de diamant genoemd, en dat is niet zonder reden: de stad ligt letterlijk boven op de top van een van de grootste diamantafzettingen ter wereld. Veel jongeren trekken er iedere dag heen om te graven naar de felbegeerde edelsteentjes. Ze worden ‘ambachtelijke delvers’ genoemd, en gaan aan de slag met een touw, een emmer en een pikhouweel, zonder enige bescherming.

Maar ondanks die bijzondere schat aan grondstoffen, is de bevolking van Mbuji-Mayi niet rijk. “Integendeel”, zucht zuster Pétronille. Ze is de verantwoordelijke voor een van onze partnerscholen in de streek en kent de problematiek maar al te goed. “De jongeren worden uitgebuit. Op sommige dagen verdienen ze één of twee euro. Op andere dagen, verdienen ze niets.” En dat terwijl ze enorm gevaarlijk werk verrichten.

Diep onder de grond, gebeuren regelmatig (dodelijke) ongelukken. “Vroeger kon je de diamanten nog gemakkelijk vinden, maar nu niet meer. Je moet zeker 60 meter diep gaan! De jongeren laten elkaar naar beneden zakken met een touw. Als dat touw breekt, of als er een aardverschuiving plaatsvindt, zitten ze vast. Velen onder hen hebben er al het leven gelaten, op zoek naar geluk.”

Zuster Pétronille zet zich iedere dag in om dit soort tragedies te vermijden. Daarvoor doet ze een beroep op de kracht van het onderwijs: “De jongeren werken in de diamantmijnen, omdat ze nooit iets anders gekend hebben. Door ze een vak aan te leren, bijvoorbeeld in de agricultuur, permacultuur, bosbouw of in de richting fokkerij, laten we hen zien dat er ook andere mogelijkheden bestaan. We moeten samen zoeken naar iets dat ze graag doen, en zorgen voor een mentaliteitsverandering.”

Ze gaat verder: “Nadien is het ook belangrijk dat de jongeren waardig werk vinden als werknemer of als zelfstandige. Ik leg de nadruk vooral op dat laatste, omdat er in Mbuji-Mayi niet veel werkgelegenheid is. Bovendien is ondernemerschap ook een goede zaak voor de gemeenschap, omdat er op die manier werk wordt gecreëerd voor anderen.”

Ook Peter en Pierre willen het ondernemerschap in de streek stimuleren. Samen met zuster Pétronille werken ze er al enkele jaren aan een pilootproject. Daarom trokken ze dit jaar in januari opnieuw naar de DRC.

“Het is een samenwerking met de Belgische Stichting Gillès en de bank FINCA RD Congo”, legt Pierre uit. “Deze bank verstrekt microkredieten aan de afgestudeerde jongeren van onze partnerschool Mazzarello, zodat ze een eigen zaak kunnen opstarten als (banket)bakker, pluimveehouder of landbouwer. De jongeren werken met de hulp van de zusters een ondernemingsplan uit en krijgen een financiële voorlichting van de bank. Tot nu toe lijkt die methode goed te werken, want de jongeren betalen de leningen op regelmatige basis terug.”

“Het is ook een goede manier om de jongeren ervan te overtuigen om in Mbuji-Mayi te blijven”, vult Peter aan. “Ze willen vaak naar de grotere steden trekken, omdat ze denken dat het daar beter is. Zo gaat er veel talent verloren. Dat is jammer, want het zijn net de jongeren die het leven in de streek kunnen verbeteren.”

“Dat was ook de boodschap van Paus Franciscus, die eind januari op bezoek was in de DRC”, besluit Peter. “Hij richtte zich tot de jongeren, en zei: ‘De toekomst van het land ligt in júllie handen’. In andere woorden: het zijn de jongeren die het heft in eigen handen moeten nemen, wij geven enkel een duwtje in de rug. En volgens mij is dat geen probleem: ter plaatse hebben Pierre en ik gemerkt hoe gemotiveerd en enthousiast ze zijn.”

Zuster Pétronille kan dit beamen. “Geef onze jongeren een kans. Laat hen een vak leren en hun passie ontdekken. Zo kunnen zij, op hun beurt, het leven van de volgende generaties veranderen.”