Roger Burggraeve brengt filosofische lezing van de Bijbel in nieuw boek

De inspiratie voor dit boek komt uit de Talmoedische filosofie van Emmanuel Levinas, een filosofie die een contextuele benadering van de Schrift ernstig neemt, maar ook overstijgt. Concreet gaat deze denkende en ‘door-denkende’ toeleg in de Bijbeltekst op zoek naar antropologische, ethische en metafysische inzichten die voor iedereen toegankelijk en mededeelbaar zijn.

Na het eerste hoofdstuk, dat de mogelijkheid en de originaliteit van een filosofische lezing van de Schrift onderzoekt, wordt deze specifieke hermeneutiek toegepast op enkele verhalen uit het Eerste en Tweede Testament:

• Het eerste scheppingsverhaal (Gn 1) genereert een reflectie over verschil en gelijkwaardigheid en over onze verantwoordelijkheid voor de schepping.
• Het verhaal van Kaïn en Abel (Gn 4) daagt uit om na te denken op over geweld en het ontwaken van het geweten.
• De geschiedenis van Nabot en zijn wijngaard (1 K 21) genereert een gedifferentieerd denkproces over aangedaan onrecht, oordeel en vergelding, en voorbij het verhaal, over vergeving en verzoening.
• Het verhaal van Maria boodschap (Lc 1) geeft te denken over de paradoxale relatie tussen roeping (heteronomie) en vrijheid (autonomie).
• Het verhaal van de rijke jongeling (Mt 19; Mc 10; Lc 18) geeft te denken over de paradoxale verhouding tussen liefde en verboden.
• Het parabel van de barmhartige Samaritaan (Lc 10) zet ons aan het denken over de ziel en de incarnatie van onze meerzijdige verantwoordelijkheid. Het zet ons tevens op het spoor van een een nieuwe visie op de toekomst, op God als de Baarmoederlijke, op de menswording van Christus, en last but not least op de verhouding tussen ethiek en verlossing, voorbij de ethische Jezus.

De filosofische lezing van elk van deze verhalen daagt niet alleen christenen uit om in hun geloof op zoek te gaan naar inzicht en dialoog, maar kan ook alle andere mensen inspireren om de Bijbel te ontdekken te ontdekken als bron van menselijke beschaving.

Roger Burggraeve, SDB, is emeritus hoogleraar (moraaltheoloog, Levinasonderzoeker, Bijbelfilosoof) aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven), België.